ویژگی ها و علائم کسی که افسرده می‌شود، چیست؟
لازم است بدانید افسردگی بیماری است و به آن «سرماخوردگی روان» می‌گویند چرا که میزان شیوع آن بالاست که اگر شما به آن مبتلا باشید، با علائم زیر مواجه می شوید:
• خلق (mood) غمگین خواهید داشت، یعنی احساس اندوه تقریبا مداوم دارید.
• علاقه مندی هایی که قبلا داشتید، دیگر برایتان جالب نیست و از آن لذت نمی برید. اگر قبلاً از بودن در جمع لذت می‌بردید، دیگر برایتان کسل کننده و غیر لذت بخش است.
• عملکرد روزانه تان مختل می شود. اگر برنامه روزانه‌ای داشتید، مثل ساعت خاصی از خواب بیدار شدن، سرکار یا کلاس می‌رفتید، دیگر مثل سابق، این برنامه را نمی‌توانید انجام دهید.
• کاهش انرژی خواهید داشت، مدام کم حال و بدون انرژی هستید و انجام کارها را به بعد موکول می‌کنید و یا سخت انجامش می‌دهید.
• تغییراتی در میزان خواب و خوراک خواهید داشت. مثلا مدام پرخوری می‌کنید و یا بی‌اشتها می‌شوید.
• احساس بی ارزشی و عذاب وجدان می کنید، احساس می‌کنید کسی برای شما ارزش و حرمت قائل نیست و خودتان نیز همین احساس را تجربه می‌کنید و نسبت به خیلی از کارها احساس گناه می‌کنید.
• قدرت تصمیم گیری ندارید و یا خیلی سخت تصمیم گیری و حل مسئله می کنید، در مورد مسائل ساده دچار تردید می‌شوید و تصمیم گیری نمی‌کنید یا آن را به تعویق می‌اندازید.
• نا امیدی و فکر آسیب به خود (خودزنی) و یا خودکشی در مراحل حاد وجود دارد، این فکر که من ارزشی ندارم و سربار همه هستم، پس بهتره هم به خودم و هم دیگران با از بین بردن خودم، کمک کنم. و یا خشم به خود را با خودزنی تخلیه کنید.
این ها موارد و علائمی هستند که شخص افسرده ممکن است تعدادی و یا اکثر آن ها را در یک بازه زمانی داشته باشد.
چه عواملی در پیشگیری از ابتلاء به افسردگی مفید هستند؟
کیفیت شبکه اجتماعی شما مهم است، به این معنا که همه ما با خانواده، دوست، همکار و اجتماع ارتباط داریم و این ارتباط کیفیتی دارد، اگر گرم و صمیمی باشد کیفیت روابط اجتماعی بالاست و اگر سرد و کم و یا بدون ارتباط باشد این کیفیت پایین است. کیفیت خوب ارتباطات در پیشگیری از افسردگی نقش مثبتی ایفا می کند.
سبک زندگی شما نیز در ابتلا به افسردگی اثر گذار است؛ سبک زندگی شامل الگوهای رفتاری صحیح خواب شبانه روزی، وعده های غذایی سالم و به موقع، ورزش، عدم سوء مصرف مواد مخدر و الکل، مصرف نکردن داروهای بدون نسخه به خصوص داروهای روانپزشکی، یادگیری و آموزش مهارت های زندگی (ارتباط مؤثر، مدیریت هیجانات، حل مسئله و غیره) می‌باشد که در پیشگیری و یا ابتلاء به افسردگی تأثیر دارد. مثلا اگر شما خواب مناسب و منظمی نداشته باشید و یا دخانیات و مخدر مصرف کنید، احتمال ابتلا به افسردگی بیشتر است.
شاید شما جزو گروه های آسیب پذیر در بیماری افسردگی باشید گروه‌های آسیب‌پذیر یعنی شما در گروه نوجوانان، زنان و یا سالمندان باشید که میزان ابتلا به افسردگی در این گروه‌ها بیشتر است و باید در پیشگیری بیشتر دقت داشته باشید. لازم است بدانید در مجموع زنان دو برابر مردان به افسردگی مبتلا می شوند و در سالمندان هم میزان افسردگی به دلایل متعددی از جمله بیماری، بیکاری، تنهایی، ضعف جسمانی و غیره بالاست اما کمتر به این گروه توجه می‌شود.
هنگامی که یکی از اعضای خانواده افسرده باشد، هزینه های زیاد مالی، عاطفی و روانی تولید می کند چرا که قادر به کار مفید نیست، و در ارتباطات خانوادگی و اجتماعی دارای عملکرد ضعیفی خواهد بود و ممکن است رفتارهای خود آسیب رسان نیز داشته باشد. مثلا اگر پدر خانواده باشد در تامین منابع مالی و عاطفی اعضای خانواده دچار مشکل شود و نتواند برای مشکلات پیش رو حل مسئله داشته باشد.
در پایان باید گفت که هزینه درمان به موقع و مراجعه به یک درمانگر حرفه ای، در مجموع هزینه های پایین تری به خانواده تحمل می کند و از بسیاری مشکلات حاد پیشگیری می‌کند اما بی‌توجهی به آن می‌تواند مسائل پیچیده‌ای رقم بزند مثل بیکاری، جدایی و طلاق، افت یا شکست تحصیلی، طرد شدن، خودکشی و....
افسردگی را بشناسید و به موقع درمان شوید.
حسن پیرزاد
درمانگر و مشاور خانواده
